Obwieszczenie Prezesa – rekomendacja w sprawie zmiany sposobu lub poziomu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej
Obwieszczenie Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji z dnia 25 czerwca 2025 r. w sprawie rekomendacji nr 72/2025 z dnia 24 czerwca 2025 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w sprawie zmiany sposobu lub poziomu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej.
Już po raz 4 Prezes Agencji przygotował rekomendację w sprawie zmiany sposobu lub poziomu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej, w związku ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz innych kosztów udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.
Prace przygotowawcze nad rekomendacją zostały rozpoczęte już w grudniu 2024 r. i dotyczyły organizacji postępowania mającego na celu pozyskanie danych o wynagrodzeniach (w tym m. in.: aktualizacja szablonów, dostosowanie aplikacji, przygotowanie szkoleń dla świadczeniodawców).
Ogłoszenie postępowania w dniu 24 lutego br. rozpoczęło zasadniczą cześć prac, które zakończyły się przekazaniem dokumentu do ministra właściwego do spraw zdrowia.
W pracach tych uczestniczył zespół pracowników Agencji, składający się z analityków i programistów, łącznie angażując na różnych etapach prac ponad 20 osób.
Prace zespołu, którymi kierowali doświadczeni koordynatorzy, były prowadzone pod bezpośrednim nadzorem Prezesa Agencji oraz dyrektorów wydziałów analitycznych.
W procesie realizacji zlecenia:
- przeanalizowano zmiany:
- związane ze wzrostem wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych na podstawie umów o pracę oraz umów innych niż umowa o pracę;
- związane z prognozą wskaźnika inflacji w latach 2025-2026 r.;
- uwzględniające odrębne rozwiązania dla obszarów świadczeń zidentyfikowanych jako wymagające pilnej interwencji w zakresie zwiększenia poziomu finansowania.
- przeprowadzono analizę:
- danych o wynagrodzeniach, pozyskanych od świadczeniodawców;
- sposobów uwzględnienia w systemie finansowania świadczeń opieki zdrowotnej zmiany kosztów udzielania tych świadczeń, w szczególności związanych ze wzrostem najniższego wynagrodzenia zasadniczego określonego przepisami ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz.U. z 2022 r., poz. 2139);
- innych czynników wpływających na wzrost kosztów działalności operacyjnej podmiotów leczniczych w tym: inflacji, kosztów związanych ze wzrostem cen energii;
- udziału kosztów osobowych w wybranych świadczeniach związanych z użyciem kosztownych wyrobów medycznych;
- udziału kosztów osobowych w kosztach działalności operacyjnej;
- cen krwi i jej składników;
- skutków finansowych dla systemu ochrony zdrowia, w tym dla podmiotów obowiązanych do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych.
W trakcie prowadzonych prac analitycznych (w procesie konsultacji z NFZ oraz ze środowiskami eksperckimi i świadczeniodawcami) zidentyfikowano obszary świadczeń wymagające podjęcia pilnej interwencji w zakresie zwiększenia poziomu finansowania. Należą do nich: opieka psychiatryczna, w szczególności ambulatoryjna i środowiskowa dzieci i dorosłych, świadczenia udzielane w hostelu, leczenie uzależnień oraz opieka dla osób przewlekle chorych, opieka długoterminowa w zakładach opiekuńczo-leczniczych, w tym psychiatrycznych, oraz pielęgniarska opieka domowa, opieka paliatywna i hospicyjna dla dzieci realizowana w warunkach domowych, medycyna szkolna, ratownictwo medyczne i transport sanitarny, szpitalne oddziały ratunkowe i izby przyjęć, w tym psychiatryczne izby przyjęć.
Zakwalifikowane jako poprawne dane przekazało 4 075 świadczeniodawców (18% więcej niż przed rokiem). Z kolei pod względem wartości umów z NFZ (wg. stanu na dzień 19 maja 2025 roku, z wyłączeniem leków w programach lekowych i substancji czynnych w chemioterapii), reprezentatywność podmiotów, które przekazały dane, wyniosła 77,3%.
Istotnym elementem reprezentatywności przekazanych danych jest fakt, iż pozyskano dane od 535 szpitali (o 24 podmioty więcej niż przed rokiem) funkcjonujących w ramach systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (PSZ), co stanowi 95,7% wszystkich szpitali PSZ. Z kolei pod względem wartości umów z NFZ (wg. stanu na dzień 19 maja 2025 roku, z wyłączeniem leków w programach lekowych i substancji czynnych w chemioterapii), reprezentatywność podmiotów, które przekazały dane, wyniosła 96,05%.
Dane przekazane i włączone do analiz dotyczyły blisko 697 tyś pracowników podmiotów leczniczych, z czego 453 tys. odnosiło się do pracowników zatrudnionych w ramach umowy o pracę, co stanowi wzrost o 12,1 % w stosunku do liczby danych o pracownikach zatrudnionych na umowę o pracę pozyskanych za luty 2024 roku.
Oszacowania zmiany poziomu finansowania świadczeń przez Narodowy Fundusz Zdrowia dokonano w trzech narastających wariantach, dodatkowo dla wybranych obszarów stosując odrębne rozwiązania.
Wariant pierwszy uwzględnia skutki realizacji ustawy z dnia 26 maja 2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw.
W wariancie drugim dodatkowo uwzględniono wzrost inflacji, zmianę poziomu finansowania w wybranych obszarach świadczeń zidentyfikowanych jako wymagające pilnej interwencji w tym zakresie, dokonano zwiększenia współczynników korygujących dla szpitali zakwalifikowanych do pierwszego i drugiego poziomu sieci PSZ oraz współczynników dla wybranych Jednorodnych Grup Pacjentów (JGP), dotyczących świadczeń kompleksowych, w przypadku ich realizacji przez szpitale od trzeciego poziomu w sieci PSZ, uwzględniono zmiany taryf świadczeń w obszarze chorób układu nerwowego (sekcja A), żeńskiego układu rozrodczego (sekcja M) i rehabilitacji stacjonarnej, określono współczynniki dla wybranych JGP dotyczących kompleksowych świadczeń w ginekologii i chirurgii.
W wariancie trzecim dodatkowo zarekomendowano zwiększenie liczby jednostek rozliczeniowych w obszarach o największym potencjale do wzrostu liczby realizowanych świadczeń, co do których jednocześnie wystąpiły największe różnice pomiędzy wartością zawartych umów na okres styczeń-marzec 2025, a wartością udzielonych, sprawozdanych i poprawnie zweryfikowanych świadczeń w tym okresie, co przyczyni się do wzmocnienia płynności finansowej podmiotów leczniczych oraz zwiększenia dostępności do świadczeń.
Minister właściwy do spraw zdrowia zatwierdził do realizacji rekomendację w wariancie nr 3, tj.: uwzględniającym we wzroście cen jednostek rozliczeniowych skutki realizacji ustawy z dnia 26 maja 2022 r. o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 2139), obejmującym uwzględnienie we wzroście kwot zobowiązania NFZ wzrostu inflacji, dokonanie zmiany w wybranych obszarach świadczeń zidentyfikowanych jako wymagające pilnej interwencji w zakresie zwiększenia poziomu finansowania, określenie współczynników dla wybranych JGP dotyczących kompleksowych świadczeń onkologicznych, zmianę współczynników korygujących dla szpitali zakwalifikowanych do pierwszego i drugiego poziomu sieci PSZ oraz współczynników dla wybranych JGP w przypadku ich realizacji przez szpitale od trzeciego poziomu w sieci PSZ, uwzględnienie taryf dla świadczeń w obszarze chorób układu nerwowego, żeńskiego układu rozrodczego i rehabilitacji stacjonarnej oraz uwzględniającym dodatkowe zwiększenie liczby jednostek rozliczeniowych w obszarach o największym potencjale do wzrostu liczby realizowanych świadczeń, co do których jednocześnie wystąpiły największe różnice pomiędzy wartością zawartych umów na okres styczeń-marzec 2025, a wartością udzielonych, sprawozdanych i poprawnie zweryfikowanych świadczeń w tym okresie.
Przyjęcie wariantu 3 będzie się wiązać ze wzrostem wydatków płatnika o 16,94 mld zł w okresie 12 miesięcy od chwili wejścia w życie Rekomendacji, co stanowi 11,17% wzrostu wartości umów NFZ (z wyłączeniem leków stosowanych w programach lekowych i substancji czynnych stosowanych w chemioterapii). Jednocześnie należy mieć na względzie, że dla grupy zakresów 35 – program pilotażowy CZP skutek oszacowany został w ujęciu półrocznym, w związku z planowanym przedłużeniem tego programu pilotażowego do końca roku 2025, a od 1 stycznia 2026 roku przyjęciem nowego docelowego modelu finansowania.
Zatwierdzony przez Ministra Zdrowia wariant 3 rekomendacji pozwala na wykorzystanie mechanizmów już funkcjonujących w systemie ochrony zdrowia w celu bardziej precyzyjnego zaspokojenia potrzeb specyficznych dla danej grupy podmiotów:
– zwiększenie o 3 punkty procentowe wartości współczynników korygujących funkcjonujących obecnie w systemie podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej (PSZ), odpowiednio do poziomu 1,07 dla świadczeniodawców zakwalifikowanych do I stopnia poziomu PSZ oraz do poziomu 1,06 dla świadczeniodawców zakwalifikowanych do II stopnia poziomu PSZ;
– w przypadku świadczeniodawców zakwalifikowanych do pozostałych poziomów PSZ, zwiększenie o 3 punkty procentowe wartości funkcjonujących obecnie współczynników korygujących dla wybranych JGP, obejmujących przede wszystkim świadczenia kompleksowe, do poziomu 1,06 oraz jednoczesną aktualizacją listy tych świadczeń;
– zwiększenie poziomu finansowania w obszarach świadczeń zidentyfikowanych jako wymagające pilnej interwencji w tym zakresie, do których należą: opieka psychiatryczna, w szczególności ambulatoryjna i środowiskowa dzieci i dorosłych, świadczenia udzielane w hostelu, leczenie uzależnień oraz opieka dla osób przewlekle chorych, opieka długoterminowa w zakładach opiekuńczo-leczniczych, w tym psychiatrycznych, oraz pielęgniarska opieka domowa, opieka paliatywna i hospicyjna dla dzieci realizowana w warunkach domowych,
medycyna szkolna, ratownictwo medyczne i transport sanitarny, szpitalne oddziały ratunkowe i izby przyjęć, w tym psychiatryczne izby przyjęć;
– wprowadzenie współczynników korygujących dla wybranych JGP dotyczących kompleksowych świadczeń w ginekologii i chirurgii, realizowanych przede wszystkim w podmiotach o wyższym stopniu referencyjności i wyspecjalizowanych w realizacji świadczeń kompleksowych;
– aktualizację taryf świadczeń w obszarze chorób układu nerwowego, żeńskiego układu rozrodczego i rehabilitacji stacjonarnej, co będzie skutkować wzrostem finansowania w tych obszarach odpowiednio o: 13,8% w przypadku chorób układu nerwowego, 20,9% w przypadku chorób żeńskiego układu rozrodczego i 14,4% w rehabilitacji stacjonarnej;
– dodatkowe zwiększenie liczby jednostek rozliczeniowych w obszarach o największym potencjale do wzrostu liczby realizowanych świadczeń, co do których jednocześnie wystąpiły największe różnice pomiędzy wartością zawartych umów na okres styczeń-marzec 2025, a wartością udzielonych, sprawozdanych i poprawnie zweryfikowanych świadczeń w tym okresie, co przyczyni się do wzmocnienia płynności finansowej podmiotów leczniczych oraz zwiększenia dostępności do świadczeń.